İBADAT

“Cemaat” “Namaz kılarken imama uyan kişi veya kişiler”
demektir. “İmam” kelimesi ise, önder, lider gibi manalara gelir,
namaz kılarken cemaatın kendisine uyduğu kişi demektir.

 

İslam Dini, cemaatle namaz kılmaya büyük önem vermiştir.
Cemaat, Cuma namazında sıhhat şartıdır. Bayram namazları
ancak cemaatle kılınabilir. Beş vakit namaz ile cenaze namazında
cemaat yapmak sünnet, teravih ve güneş tutulması namazlarında
cemaatte bulunmak menduptur.

 

Cemaatle namaza devam etmek çok faziletlidir. Ebû Saîd
el-Hudrî radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre, Peygamber
-sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur: “Mescidlere
devam etmeyi alışkanlık hâline getiren bir adamı gördüğünüz
zaman, onun gerçek mü’min olduğuna şahitlik ediniz.” 

 

                                                                  Cemaatle namaz kılan müminler                                                                      tek başına namaz kılanlardan
                                                                  daha çok sevap kazanırlar. Bu                                                                            konuda Sevgili Peygamberimiz
                                                                  şu müjdeleri vermektedir:                                                                                    “Cemaatle kılınan namazın
                                                                                 sevabı, tek başına kılınan na-                                                                                         mazdan yirmiyedi kat daha faz-ladır.”

Mescide gitmeye engel olacak derecede ağır hasta olanlar,
yürüyemeyecek derecede ihtiyar olanlar, iki gözü kör veya
iki ayağı kesik olanlar, çamurlu ve çok karanlık bir yolda yürümek
zorunda kalanlar, şiddetli soğuk, fırtına, sağanak yağmur
ve aşırı sıcakta mescide gitmek zorunda kalanlar, hastaya refakat
eden kişiler, seferî olanlar, can veya mal emniyeti tehlikede
olan kişiler namazlarını tek başına kılabilirler.

 

Beş vakit namaz ile cenaze namazında cemaat yapmak
müekked sünnettir. Teravih namazı hem tek başına, hem de cemaatle
kılınabilir. Vacip olan vitir namazı sadece Ramazan ayında
cemaatle kılınabilir. Namazların farzları cemaatle, sünnetleri
ise tek başına kılınır.

 

İmamın arkasındaki saflarda erkekler saf bağlar; sonra erkek
çocuklar ve daha geride kadınlar saf tutarlar. Kadınların
erkeklerin gerisinde saf tutması şarttır. Cemaatle namaz kılınırken
bu şart yerine getirilmez, kadınlar erkeklerle arada bir
engel bulunmaksızın aynı safta yan yana veya erkeklerin önünde
bulunurlarsa(Muhâzât); sağında, solunda veya tam önünde
kadın bulunan erkeklerin namazları bozulur.

 

Cemaatle namaz birlik şuurunu güçlendirir. Müslümanlar
arası birlik ve beraberliği sağlar. Sosyal dayanışmayı gerçekleştirir,
ırk, renk, dil ve ülke ayırımı gözetmeksizin müminlerin bir
safta toplanmasına vesile olur. Cuma ve bayram namazı gibi
toplu namazlar sayesinde toplum bir araya gelir, beraberlik ortaya
çıkar ve düşmanlara karşı birlik mesajları verilir.

 

İmamlık

Bir kimsenin cemaate namaz

kıldırabilmesi için Müslüman,
ergen, akıllı bir erkek olması,

Fatiha suresi ile namaz kıldıracak
kadar bazı sure ve duâları doğru

bir şekilde ezberlemiş olması
ve kendisinde bir özür olmaması

gerekli görülmüştür. Cahil ve
fasığın imamlığı mekruhtur.

 

Bir yerde resmi görevli imam bulunursa namazı o kıldırır.
Eğer böyle bir görevli yoksa namaz kılmak üzere bir araya toplanmış
olan cemaat arasında, imamlığa layık olanlardan birisi imam
tayin edilir. Bir kimse başka mezhebe bağlı takvâlı bir imamın arkasında namaz kılabilir.

 

İmama uymaya iktida, uyana muktedi denir. Muktedinin namazının
fıkhen geçerli olabilmesi için şu şartlar gerekir:

 

1. Namaza ve imama uymaya niyet,
2. İmamdan geride durmak,
3. İmamın namazı muktediden aşağı olmamalı (farz – nafile gibi) ,
4. Hanefî, Malikî ve Hanbelîlere göre imam ile muktedi aynı namazı kılmalılar. Şafiî mezhebine göre ise imam ile muktedinin namazlarının dış görünüş bakımından birbirine benzemesi yeterlidir,
5. İki saf arasında kadın safı olmamalı,
6. İmam lâhik veya mesbuk olmamalı,
7. Tekbirleri duymaya engel bulunmamalı,
8. İmam ile muktedi arasında makul mesafe olmalıdır.

 

İmamın Arkasında Namaz Kılanların Durumu

 

Muktedi için üç durum söz konusu olabilir:

 

1. Müdrik: Namazın her rekâtını imam ile beraber kılan kimseye denir. İmam rukûdan henüz doğrulmadan ayakta niyet edip tekbir alan ve rukûda imama yetişmiş olan kimse de o rekâta yetişmiş sayılır.
2. Lâhik: Namaza imam ile beraber başladığı hâlde; uyuklama,
sıkışıklık gibi sebeplerle cemaati tamamen veya kısmen kaçıran kimseye “lâhik” denir.
3. Mesbûk: İmama ilk rekâtın rukûsundan sonra uyan kimseye
denir. Mesbuk, imam sola selam verirken ayağa kalkar ve kılamadığı rekâtları kılarak namazı tamamlar.

 

Bir kimse camiye girdiğinde farza başlanmışsa sünnet kılmaya
durmaz, hemen imama uyar. Cemaat sayısı bir kişi ise muktedî
imamın sağında durur. Cemaat sayısı iki veya daha fazla ise muktedîler imamın arkasında saf bağlar.