1)Farz Oruçlar

 

• Ramazan orucu: Ramazan ayında oruç tutmak farzdır. Peygamberimiz, “Hilali (ramazan hilalini) görünce oruca başlayın; onu tekrar (şevval hilalini) görünce bayram yapın. Eğer hava kapalı ise içinde bulunduğunuz ayı otuz güne tamamlayın” buyurarak bu oruca dikkat çekmiştir.

 

Ramazan orucunun kaza veya keffâreti: Vaktinde tutulamayan ya da bir özürden dolayı bozulan Ramazan orucunun kazası ile özürsüz olarak bozulan Ramazan orucunun keffâretini tutmak farzdır.

  

                                                2)Vacip Oruçlar

 

• Adak orucu: Adak orucu, bir kimsenin Allah rızası için
tutmayı adadığı oruçtur.

 

Bu oruç iki türlüdür:

a. Şarta bağlı olarak adanan oruçtur. Mesela; “falan işim
olursa Allah rızası için üç gün oruç tutacağım” diyen kimsenin,
şart gerçekleştiğinde adadığı orucu tutması gerekir. İmsak vaktine kadar bu oruca niyet edilmesi gerekir.
b. Adak orucunun ikincisi şarta bağlı olmaksızın adanan oruçtur ki, eğer tutulacağı gün belirtilmişse o günde, belirtilmemişse istenilen bir zamanda tutulması vacip olur. Bu oruca kuşluk vaktine kadar niyet edilir.

 

• Yemin keffâreti orucu: Yeminini bozan kimse keffâret olarak; ya bir köle âzat edecek ya on fakiri sabahlı akşamlı doyurmakla ya da on fakiri giydirmekle yükümlüdür. Eğer bunlara gücü yetmezse üç gün oruç tutması gerekir. Bu oruç için imsak vaktine kadar niyet edilmesi gerekir. Hanefî ve Hanbelîler’e göre bu üç gün orucun arka arkaya tutulması şarttır. İbn Mes’ûd mushafında “mütetâbiât (peşpeşe)” ifadesi bulunduğu için Hanefîler bu görüşü benimsemiştir. Şâfiîlere göre ise bu orucun peşpeşe tutulması gerekmez.

 

• Nafile orucun kazası: Hanefî ve Malikîmezhebine göre tutulmaya başladıktan sonra herhangi bir sebeple bozulan nafile bir orucun kazası vaciptir. (Şafiî ve Hanbelî mezhebine göre vacip değildir.) Bu oruçlar için imsak vaktine kadar niyet edilebilir.

​

                                                 2) Nafile Oruçlar

 

Farz ve vacip olan oruçların dışında tutulan oruçlara nafile oruç denir. Nafile oruçların sünnet, müstehap, mendup veya tatavvu olarak adlandırıldıkları da olur. Nafile oruç, mubah olan tüm günlerde tutulabilir. Ancak bazı günlerde oruç tutmak daha faziletli görülerek bugünlerde oruç tutmak sünnet veya mendup kabul edilmiştir. Peygamberimiz (s.a.v.) belli günlerde nafile oruç tutmuş ve ümmeti de nafile oruç tutmaya teşvik etmiştir. Nafile oruçlarda kuşluk vaktine kadar niyet edilebilir.

 

Günü belli olan nafile oruçlar şunlardır:

 

• Her hafta Pazartesi ve Perşembe günleri oruç tutmak.
• Ayda üç gün, özellikle kamerî ayların 13, 14 ve 15. günleri oruç tutmak.
• Muharrem ayında özellikle aşûre günü ve civarında oruç tutmak.
• Recep ve Şaban ayının bir kısmında oruç tutmak.
• Zilhicce ayının ilk günlerinde ve özellikle Arefe gününde oruç tutmak.
• Davud (as)’ın tuttuğu gibi gün aşırı oruç tutmak (Savm-ı Davud).
 

Not: Kaza borcu olan, günü belli olmayan nafile bir orucu tutmamalı, önceliği kaza borcuna vermelidir. Günü belli olan ve burada zikredilen nafile oruçlar, kaza borcu olsa bile Hanefî mezhebine göre tutulabilir. Şafiî mezhebine göre ise zimmetinde ramazan orucunun kazası bulunan kişinin kaza orucunu tutmadan nafile oruç tutması mekruh görülmüştür.